اختلالات سایکوتیک و روان پریشی چیست؟ برای مقابله با این اختلال چه راهکارهایی وجود دارد؟ روان پریشی ترکیبی از علائم است که منجر به اختلال در رابطه با واقعیت میشود. سایکوز یا جنون میتواند نشانه ای از اختلالات جدی سلامت روان باشد. افرادی که روان پریشی را تجربه میکنند ممکن است توهم یا هذیان داشته باشند. توهمات را اگر بخواهیم بطور خلاصه شرح بدهیم در واقع تجربیاتی حسی هستند که در غیاب یک محرک واقعی رخ میدهند.
به عنوان مثال، فردی که توهم شنوایی دارد ممکن است صدای فریاد مادرش را در زمانی که مادرش در اطرافش نیست بشنود. یا شخصی که توهم بصری دارد ممکن است چیزی را ببیند، مانند شخصی که در مقابل خود قرار دارد، که در واقع آنجا نیست.
فردی که روان پریشی یا اختلالات سایکوتیک را تجربه میکند ممکن است افکاری نیز داشته باشد که برخلاف شواهد واقعی باشد. این افکار به عنوان هذیان شناخته میشوند. برخی از افراد مبتلا به روان پریشی ممکن است از دست دادن انگیزه و کناره گیری اجتماعی و اختلال شخصیت ضد اجتماعی را نیز تجربه کنند. این تجربیات میتواند ترسناک باشد. آنها همچنین ممکن است باعث شوند افرادی که روان پریشی را تجربه میکنند به خود یا دیگران صدمه بزنند. اگر شما یا شخص دیگری علائم روان پریشی را تجربه میکنید، برای دریافت کمک روانپزشکی فورا اقدام کنید.
علائم روان پریشی یا اختلالات سایکوتیک چیست
به گفته موسسه ملی سلامت روان (NIMH)، علائم هشداردهنده ای وجود دارد که ممکن است قبل از ایجاد روان پریشی ظاهر شوند. این موارد میتواند شامل موارد زیر باشد:
- افت ناگهانی عملکرد در مدرسه یا محیط کار
- مشکل در واضح فکر کردن
- مشکل در تمرکز بر روی احساسات
- شخصیت پارانوئید یا بدگمانی نسبت به دیگران
- کناره گیری از دوستان و عزیزان
- هجوم احساسات جدید، عجیب و غریب، یا نداشتن هیچ احساسی
- بی علاقگی به نظافت شخصی
- اختلال در تفکیک واقعیت از غیر واقعیت
- مشکل در برقراری ارتباط
اگر فردی یک دوره روان پریشی را تجربه میکند، علائم اصلی بیماری وی عبارتند از:
- توهمات حسی
- داشتن باورهای غلط
- رفتار بی نظم (رفتاری که به نظر منطقی نیست یا تکانشی است)
- علائم منفی (به ظاهر نداشتن احساسات، عدم علاقه به فعالیت هایی که قبلاً از آنها لذت می بردید، ظاهر نامرتب و غیره)
- اختلال کاتاتونیک (ظاهر “یخ زده”)
همچنین در مورد درمان وسواس بخوانید
افکار گیج و آشفته از علائم اصلی
فردی که روان پریشی یا اختلالات سایکوتیک را تجربه می کند اغلب ممکن است افکار گیج کننده و مختل کننده داشته باشد. چند نمونه از این موارد عبارتند از:
- صحبت مداوم با الگوهای گفتاری سریع
- تغییر موضوع در وسط جمله بدون توضیح
- از دست دادن ناگهانی رشته افکارشان که باعث توقف یا حالت یخ زدگی ناگهانی آنها می شود
توهمات حسی و باورهای غلط (هذیان) چه هستند؟
هذیان و توهم دو علامت بسیار متفاوت هستند که هر دو اغلب توسط افراد مبتلا به روان پریشی تجربه میشوند. هذیان ها و توهمات برای فردی که آنها را تجربه میکند واقعی به نظر میرسد.
هذیان یا باورهای غلط
هذیان یک باور یا تصور نادرست است که با وجود اینکه با واقعیت و آنچه که معمولاً درست تلقی میشود در تضاد باشد و به طور محکم برای فرد ثابت میشود. هذیان ها بصورت پارانویا، هذیان های بزرگ و هذیان های جسمانی وجود دارد.
افرادی که توهم پارانویا را تجربه میکنند ممکن است فکر کنند که آنها را دنبال میکنند در حالی که در واقعیت حقیقت ندارد، یا پیام های مخفی برای آنها ارسال می شود. فردی که دارای یک توهم بزرگ و اغراق آمیز است، احساس اهمیت بسیار زیادی به خود خواهد داشت. هذیان جسمانی زمانی اتفاق میافتد که یک فرد معتقد است که یک بیماری لاعلاج دارد، اما در واقع سالم است.
توهمات حسی (هالوسینیشن)
توهم یا هالوسینیشن چیست؟ توهم یا هالوسینیشن یک ادراک حسی در غیاب محرک های بیرونی است. این به معنای دیدن، شنیدن، احساس یا بوییدن چیزی است که وجود ندارد. فردی که دچار توهم است ممکن است چیزهایی را ببیند که وجود ندارند یا وقتی که تنها هستند صحبت های افراد را بشنود.
اگرچه هالوسینیشن معمولاً به عنوان یک عارضه درمانی برای بیمارانی که از اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی و افسردگی و جنون رنج میبرند شناخته میشود، اما همه افراد ممکن است به شکلی این تجربه را داشته باشند. به عنوان مثال، افراد ممکن است پس از مصرف مواد مخدر، در هنگام بیداری صبح، یا به دلیل فشار روحی و استرس بالا هالوسینیشن را تجربه کنند.
علل روان پریشی چیست
هر مورد از روان پریشی یا اختلالات سایکوتیک متفاوت است و علت دقیق آن همیشه مشخص نیست. بیماری های خاصی وجود دارد که باعث روان پریشی میشود. همچنین محرک هایی مانند مصرف مواد مخدر، کمبود خواب و سایر عوامل محیطی وجود دارد.
علاوه بر این، موقعیتهای خاصی میتواند منجر به ایجاد انواع خاصی از روان پریشی شود. به طور کلی برخی از عوامل دخیل در روان پریشی عبارتند از: ژنتیک، تروما (مانند مرگ، تجاوز جنسی، یا زندگی در جنگ)، مصرف مواد (داروهایی مانند ال اس دی و مصرف آمفتامین به مواردی از روان پریشی در برخی افراد مرتبط است) و داشتن شرایطی از سلامت روان (مانند بیماری اسکیزوفرنی).
انواع جنون و روان پریشی چیست؟
برخی از انواع روان پریشی (اختلالات سایکوتیک)به دلیل شرایط خاصی ایجاد میشوند.
اختلال روانی مختصر
اختلال روان پریشی مختصر، که گاهی اوقات روان پریشی واکنشی کوتاه نامیده میشود، میتواند در دوره های استرس شدید شخص مانند مرگ یکی از اعضای خانواده رخ دهد. فردی که روان پریشی واکنشی کوتاه مدت را تجربه میکند، بسته به منبع استرس، معمولاً طی چند روز تا چند هفته بهبود می یابد.
روان پریشی ناشی از مواد مخدر یا الکل
روان پریشی گاهی اوقات میتواند با استفاده از الکل یا مواد مخدر، از جمله محرک هایی مانند متامفتامین ایجاد شود. داروهای توهم زا مانند LSD یا کشیدن ماری جوانا اغلب باعث می شوند که کاربران چیزهایی را ببینند که واقعاً وجود ندارند، اما این تأثیر موقتی است. برخی از داروهای تجویزی مانند استروئیدها و محرک ها نیز می توانند علائم روان پریشی ایجاد کنند. افرادی که دارای اختلال مصرف الکل یا مواد هستند، اگر به طور ناگهانی نوشیدن یا مصرف آن داروها را متوقف کنند، میتوانند علائم روان پریشی را تجربه کنند.
روان پریشی ارگانیک
آسیب سر، بیماری یا عفونتی که بر مغز تأثیر می گذارد، می تواند علائم روان پریشی را ایجاد کند.
همچنین در مورد عوارض کشیدن گل بخوانید
اختلالات روان پریشی چیست
روان پریشی (اختلالات سایکوتیک) میتواند در اثر استرس، مصرف مواد مخدر یا الکل، آسیب یا بیماری ایجاد شود و همچنین میتوانند به تنهایی ظاهر شوند. انواع اختلالات زیر ممکن است علائم روان پریشی داشته باشند:
اختلال دوقطبی
هنگامی که فردی با اختلال دوقطبی زندگی می کند، تغییرات خلقی شدیدی را تجربه می کند. هنگامی که خلق و خوی آنها بالا و مثبت باشد، ممکن است علائم روان پریشی داشته باشند. آنها ممکن است به شدت احساس شادی یا خود بزرگ بینی کنند. هنگامی که خلق و خوی آنها افسرده تر است، ممکن است فرد علائم روان پریشی داشته باشد که باعث می شود او احساس عصبانیت، غمگینی یا ترس کند. این علائم میتواند شامل این باشد که فکر میکنید شخصی سعی دارد به آنها آسیب برساند.
روان پریشی افسردگی
این نوعی از افسردگی اساسی با علائم روان پریشی است.
اسکیزوفرنی
نوعی از روان پریشی است که عموماً در اسکیزوفرنی ظاهر می شود.
درمان جنون یا روان پریشی
درمان روان پریشی (اختلالات سایکوتیک) ممکن است شامل ترکیبی از داروها و درمان باشد. اکثر افراد با آغاز درمان، بهبودی در علائم خود تجربه خواهند کرد.
آرام سازی سریع
گاهی اوقات افرادی که روان پریشی را تجربه می کنند ممکن است تحریک شوند و در خطر آسیب رساندن به خود یا دیگران باشند. در این مواقع ممکن است لازم باشد سریع آنها را آرام کنید. به این روش، آرامش سریع می گویند. پزشک یا پرسنل پاسخ اضطراری یک تزریق سریع یا داروی مایع تجویز میکند تا به سرعت فرد را آرام کند.
دارو درمانی
علائم روان پریشی (اختلالات سایکوتیک) را میتوان با داروهایی به نام داروهای آنتی سایکوتیک کنترل کرد. این داروها توهمات و هذیان ها را کاهش میدهند و به افراد دارای اختلال جنون کمک میکنند واضح تر فکر کنند. نوع آنتی سایکوتیکی که پزشک تجویز میکند به علائم بستگی دارد. در بسیاری از موارد، افراد فقط باید برای مدت کوتاهی از داروهای ضد روان پریشی استفاده کنند تا زمانی که علائم آن ها قابل کنترل تر شود. دیگران ممکن است نیاز داشته باشند که آنها را طولانی مدت تر مصرف کنند.
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری (CBT) نوعی درمان از سلامت روان است. هدف آن تغییر تفکر و رفتار است. CBT شامل جلسات منظم با یک مشاور سلامت روان است. نشان داده شده است که CBT در کمک به مردم برای مدیریت بهتر شرایط سلامت روان خود موثر است. اغلب برای علائم روان پریشی که داروها به طور کامل آنها را برطرف نمی کنند بسیار مفید است.
الکترو شوک تراپی (ECT)
گزینه درمانی بعدی، الکتروشوک درمانی (ECT) است. این درمان معمولاً در بیمارستان انجام می شود و شامل خواباندن شما با بیهوشی عمومی است. روانپزشک شما جریان های الکتریکی را در مقادیر کنترل شده از طریق مغز اعمال می کند. این عمل باعث ایجاد یک تشنج میشود که بر سطوح انتقال دهنده های عصبی شما در مغز تأثیر می گذارد.
این درمان میتواند دارای عوارض جانبی باشد، از جمله از دست دادن حافظه کوتاه مدت. با این حال، تصور میشود که برای افرادی که افکار خودکشی و علائم روانپریشی دارند، سریع و مؤثر عمل کند. روانپزشک شما میتواند این گزینهها را با شما و خانوادهتان در میان بگذارد تا بهترین روش درمانی را برای شرایط شما تعیین کند. از آنجایی که عود بیماری ممکن است رخ دهد، روانپزشک شما ممکن است مصرف داروها را بعد از ECT نیز توصیه کند.
کمک به دیگران
تجربه روان پریشی (اختلالات سایکوتیک) میتواند بسیار ترسناک باشد، اما بسیاری از افرادی که آن را تجربه میکنند همیشه در ابتدا در مورد آن صحبت نمیکنند. اگر فکر میکنید فردی که میشناسید ممکن است روانپریشی داشته باشد یا به زودی علائمی را تجربه کند، در صورت داشتن علائم فوراً با یک روانپزشک ارتباط بگیرید. اگر از این کار امتناع کردند، به یک بیمارستان مراجعه کنید یا با اورژانس تماس بگیرید یا میتوانید از روانپزشک یا متخصص اعصاب و روان خود برای کمک تماس بگیرید.
همچنین در مورد اختلالات روانپزشکی کودکان بخوانید
روانپریشی افسردگی چیست؟
به گفته اتحادیه ملی بیماری های روانی (NAMI)، تخمین زده می شود 20 درصد از افرادی که افسردگی شدید دارند علائم روان پریشی (اختلالات سایکوتیک) را نیز تجربه میکنند. این ترکیب به عنوان روان پریشی افسردگی شناخته میشود. برخی از نام های دیگر این شرایط عبارتند از: افسردگی هذیانی، افسردگی روانی، اختلال افسردگی اساسی با ویژگی های روان پریشی سازگار با خلق، اختلال افسردگی اساسی با ویژگی های روان پریشی ناسازگار با خلق.
این وضعیت باعث می شود که علائم روان پریشی یا اختلالات سایکوتیک به اضافه غم و اندوه و ناامیدی مرتبط با افسردگی را تجربه کنید. این به معنای دیدن، شنیدن، بوییدن یا باور چیزهایی است که واقعی نیستند. روان پریشی افسردگی به ویژه خطرناک است، زیرا هذیان ها می توانند افراد را به سمت اختلال خودکشی سوق دهند.
روان پریشی افسردگی چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک شما باید افسردگی شدید و روان پریشی را بصورت همزمان برای شما تشخیص دهد تا روان پریشی افسردگی داشته باشید. این نوع تشخیص میتواند دشوار باشد زیرا بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی روان پریشی ممکن است از به اشتراک گذاشتن تجربیات روان پریشی خود بترسند. برای تشخیص افسردگی باید یک دوره افسردگی دو هفته یا بیشتر طول بکشد.
داشتن پنج یا بیشتر از پنج نشانه از نشانه های افسردگی زیر به این معنی است که شما دچار افسردگی هستید:
- تحریک یا عملکرد کند حرکتی
- تغییر در اشتها یا وزن
- حالت افسردگی
- مشکل در تمرکز
- احساس گناه
- اختلال بی خوابی یا خواب زیاد
- عدم علاقه یا لذت در بیشتر فعالیت ها
- سطوح انرژی پایین
- افکار مرگ یا خودکشی
علاوه بر این افکار مرتبط با افسردگی، فرد مبتلا به روان پریشی افسردگی دارای علائم روان پریشی نیز می باشد، مانند هذیان، که باورهای نادرست هستند، و توهمات یعنی چیزهایی هستند که واقعی به نظر می رسند اما وجود ندارند. داشتن توهم می تواند به این معنا باشد که شما چیزی را می بینید، می شنوید یا بو می کنید که وجود ندارد.
تفاوت بین روانپریشی و اسکیزوفرنی چیست؟
روان پریشی (اختلالات سایکوتیک) مجموعه ای از علائم را توصیف می کند که نشان دهنده از دست دادن تماس افراد با واقعیت است. روان پریشی ممکن است به دلایل زیادی ایجاد شود، از جمله: دیگر اختلالات سلامت روان، مصرف مواد و یا سایر شرایط پزشکی.
اسکیزوفرنی یکی از چندین اختلال روانپریشی است. اسکیزوفرنی خود جزئی از اختلالات سلامت روانی هست که شامل دوره های روان پریشی می شود. علاوه بر روان پریشی، اسکیزوفرنی ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشد، مانند: تفکر بی نظم، مشکلات در گفتار و حرکت و تغییرات در پاسخ عاطفی. بدیهیست هرفردی که تجربه چند علائم از علائم اصلی اسکیزوفرنی رو داراست لازم است شماره روانپزشک را برای تماس داشته باشید یا برای ویزیت به یک متخصص روانپزشک مراجعه نماید.
همچنین در مورد ترک مواد مخدر بخوانید.