شناخت اختلال اضطراب پس از سانحه یا PTSD عبارتست از داشتن احساسی مانند ترس شدید، وحشت ناشی از تهدید جسمی یا جنسی، مرگ عزیزان، تصادف، جنگ یا بلاهای طبیعی که فراتر از طاقت و ظرفیت روانی فرد میباشد. این اضطراب معمولا پس از وقوع حادثه‌ای دردناک برای فرد رخ می‌دهد.
اکثر افرادی که یک واقعه آسیب زا را تجربه کرده‌اند، واکنشی نشان می‌دهند که ممکن است شامل شوک، عصبانیت، پرخاش، ترس و حتی احساس گناه باشد.
اختلال اضطراب پس از سانحه یکی از 8 مورد از انواع اضطراب است. علائم اختلال استرس پس از سانحه ممکن است حدود چند هفته یا چند ماه پس از حادثه خودشان را نشان دهند. مهمترین ویژگی این اختلال نیز اضطراب دائمی، افسردگی زیاد و تجربه دوباره حادثه در خواب و بیداری میباشد.
همچنین در مورد شخصیت ضد اجتماعی بخوانید
علائم اختلال اضطراب پس از سانحه
۱) دوری گزینی و بی‌تفاوتی
برای فراموش کردن خاطرات تلخ خود ممکن است از روشهای مختلفی برای سرگرم کردن خودمان استفاده کنیم. به عنوان مثال ممکن است حل جدول و معما یا تماشای مداوم فیلم‌های مختلف برای دور کردن ذهن از اتفاقات انتخاب کنیم. به این ترتیب از مکانها و افرادی که باعث یادآوری خاطرات تلخ می شوند دوری می‌کنیم.
در این روش ممکن حالتی رخ دهد که به واسطه آن ارتباط خود را با دیگران به حداقل ممکن برسانیم. در این حالت می‌توان گفت که روش دوری گزینی و بی‌تفاوتی را انتخاب کرده‌ایم.
علائم اجتناب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دوری از تفکر و یا صحبت در مورد رویداد.
- اجتناب از مکانها، فعالیتها یا افرادی که یادآور این واقعه هستند.
- تغییرات منفی در تفکر و خلق و خوی
۲) تکرار کابوس و مرور سانحه در ذهن
ممکن است حادثه تلخ به طور مداوم در ذهن و حتی خواب شما تکرار شود. این تجربیات با اینکه در ذهن و خیال شما اتفاق می افتد. این احساس آن قدر قوی میباشد که حتی ممکن است حواس فیزیکی که در حین حادثه داشتید مانند بویایی، شنوایی و درد را نیز دوباره حس کنید.
۳) در حالت آماده باش بودن
در این حالت از علائم اختلال اضطراب پس از سانحه ممکن است پس از حادثه حالتی در شما ایجاد شود که دیگر نتوانید احساس آرامش داشته باشید. به این ترتیب بدن شما همیشه در حالت آماده باش خواهد بود. بنابراین همواره استرس دارید و به سختی می‌توانید بخوابید.
۴) خاطرات آزاردهنده
- مرور خاطرات دلخراش و ناخواسته از حادثه
- دیدن رویاها یا کابوسها درباره این رویداد
- پریشانی عاطفی شدید یا واکنشهای جسمی نسبت به چیزی که شما را به یاد واقعه می‌اندازد.
- داشتن تجربه تکراری حادثه مثل اینکه دوباره دارد اتفاق می‌افتد
۵)واکنشهای جسمی و عاطفی متفاوت
- وحشتزدگی مکرر
- داشتن حالت تدافعی
- احساس گناه یا شرم
- مانند زیاده روی در مصرف الکل یا رانندگی خیلی سریع
- مشکل خواب
- تحریک پذیری، طغیان عصبی یا رفتار پرخاشگرانه
- مشکل در تمرکز
همچنین در مورد درمان وسواس بخوانید
تاثیرات روانی و اجتماعی اضطراب پس از سانحه
تأثیرات روانی:
- افزایش استرس و نگرانی
- کاهش تمرکز و توجه
- افزایش احساس ترس و هراس
- اضطراب و وحشت به شکل‌های مختلف
- تغییرات در خواب و آرامش
تأثیرات اجتماعی:
- اجتناب از فعالیت‌های اجتماعی
- ایزوله شدن از خانواده و دوستان
- مشکلات در برقراری روابط میان فردی
- کاهش شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و حرفه‌ای
- احتمال تأثیر منفی بر شغل و تحصیلات
PTSD به چه میزان رایج میباشد؟
اطلاعات جامع و دقیقی درباره رایج بودن اختلال استرس پس از آسیب ناشی از واقعه (PTSD) در ایران موجود نیست. اما در سراسر جهان، PTSD به عنوان یک اختلال روانی شایع شناخته شده است. بر اساس آمارهای جهانی، حدود 1 درصد تا 3 درصد از جمعیت جهان مبتلا به PTSD هستند. این نرخ برای افرادی که تجربه واقعه‌های خطرناک یا ترسناک را کرده‌اند، بیشتر است. اما بیشتر مطالعات در ایران نشان می‌دهد که PTSD به نسبت کمتر شایع است.
حدود 3.6٪ بزرگسالان آمریکایی و در حدود 5.2 میلیون نفر در طی یک سال مبتلا به PTSD می‌شوند و تحقیقات نشان می‌دهد 7.8 میلیون آمریکایی در مرحله‌ای از زندگی خود به PTSD مبتلا می‌شوند. PTSD می‌تواند در هر سنی از جمله کودکی ایجاد شود. زنان بیشتر از مردان به PTSD مبتلا می‌شوند. این آمار ممکن است به این دلیل باشد که زنان بیشتر قربانی سو استفاده جنسی و خشونت خانگی و دیگر اقسام آزار و اذیت می‌گردند.
تشخیص اضطراب پس از سانحه یا PTSD
برای تشخیص علائم اختلال اضطراب پس از سانحه لازم میباشد که یک معاینه جسمی و ارزیابی روان شناختی توسط پزشک متخصص اعصاب و روان انجام گیرد. این ارزیابی معمولا شامل بررسی نشانه‌های روحی و روانی حادثه است که در صورت نیاز طی چندین جلسه انجام می‌شود.
تشخیص اضطراب پس از سانحه (PTSD) یک فرآیند پیچیده و چند مرحله‌ای است که نیاز به ارزیابی دقیق و جامع دارد. این اختلال معمولاً پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد آسیب‌زا مانند جنگ، تصادف، حمله یا بلایای طبیعی یا از دست دادن یک عزیز ایجاد می‌شود. برای تشخیص PTSD، وجود علائم خاصی در فرد ضروری است که به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند: بازگشت به خاطرات (مانند فلش‌بک‌ها و کابوسها)، اجتناب از یادآوری‌های مرتبط با رویداد، تغییرات منفی در تفکر و روحیه (مانند احساس ناامیدی و کاهش علاقه به فعالیت‌های قبلی) و تحریک و تغییرات عاطفی (شامل اضطراب و خواب نامناسب).
تشخیص PTSD معمولاً بر اساس معیارهای موجود در DSM-5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) انجام می‌شود. برای این منظور، فرد باید حداقل یک ماه به مدت زمان علائم دچار شده باشد و این علائم باید باعث اختلال قابل توجهی در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه‌های مهم زندگی شوند. ارزیابی بالینی توسط روانپزشکان یا روانشناسان، انجام می‌شود که شامل مصاحبه بالینی و جمع‌آوری تاریخچه پزشکی و روانی فرد است. همچنین، استفاده از پرسشنامه‌ها و مقیاس‌های ارزیابی استاندارد مانند PTSD Checklist (PCL) می‌تواند به تعیین شدت علائم کمک کند.
درمان اضطراب پس از سانحه یا PTSD
درمان PTSD می‌تواند کمک کند مجدداً یک حس کنترل در زندگی خود به دست آورید. درمان اصلی روان درمانی میباشد، اما همچنین می‌تواند شامل دارودرمانی نیز باشد. ترکیب این روش های درمانی به بهبود علائم شما از طریق این موارد کمک می‌کند:
- به شما کمک می کند تا علائم خود را بیان کنید.
- به شما کمک می کند تا درباره خود، دیگران و جهان بهتر فکر کنید.
- روشهای یادگیری برای مقابله در صورت بروز هرگونه علائم
- درمان سایر مشکلات غالباً مربوط به تجربیات آسیب زا مانند افسردگی، اضطراب، یا سوء مصرف مواد مخدر، مصرف الکل و کشیدن ماری جوانا.
همچنین در مورد اختلال اضطراب کودکان بخوانید
روان درمانی
برخی از انواع روان درمانی مورد استفاده در درمان اختلال اضطراب پس از سانحه PTSD عبارتند از:
درمان شناختی: این نوع گفتاردرمانی به شما کمک می‌کند تا روش های تفکر (الگوهای شناختی) که شما را درگیر می‌کند را تشخیص دهید. به عنوان مثال، باورهای منفی درباره خودتان و ترس از تجربه دوباره این وقایع. برای PTSD، درمان شناختی اغلب همراه با مواجهه درمانی (قرار دادن افراد در معرض عوامل ترسشان) استفاده می‌شود.
درمان از طریق مواجهه: این نوع از رفتار درمانی به شما کمک می‌کند تا با خیال راحت با موقعیت ها و خاطراتی روبرو شوید که به نظر شما ترسناک میباشد، بنابراین می‌توانید یاد بگیرید که به طور موثر با آنها کنار بیایید. این نوع درمان به ویژه برای فلاش بک ها و کابوس ها بسیار مفید میباشد. یک رویکرد از برنامه های واقعیت مجازی استفاده می‌کند که به شما امکان می‌دهد مجدداً وارد موقعیت هایی شوید که در آن همان شرایط را تجربه می‌کنید.
دارودرمانی
- داروهای ضد افسردگی: این داروها می‌توانند به درمان افسردگی و اضطراب کمک کنند. آنها همچنین برای بهبود مشکلات خواب و تمرکز هم مفیدند. مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI)، داروهای سرترالین (زولوفت) و پاروکستین (پاکسیل) توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان PTSD تأیید می‌شوند.
- داروهای ضد اضطراب: این داروها می‌توانند استرس شدید و مشکلات مرتبط با آن را برطرف کنند. برخی از داروهای ضد اضطراب ممکن است مضراتی داشته باشد، بنابراین معمولاً فقط برای مدت کوتاهی استفاده می‌شوند.
- پرازوسین: در حالی که چندین مطالعه نشان داده‌اند که پرازوسین (Minipress) ممکن است کابوس های شبانه را در برخی از مبتلایان به PTSD کاهش دهد یا سرکوب کند، یک مطالعه جدید نشان داد که نتایج آن هیچ تفاوتی با دارونما ندارد. اما شرکت کنندگان در مطالعه اخیر به طرقی که به طور بالقوه می‌تواند بر نتایج تأثیر بگذارد، با دیگران متفاوت بودند. افرادی که پرازوسین را در نظر می‌گیرند باید با پزشک مشورت کنند تا مشخص شود وضعیت خاص آنها ارزش آزمایش این دارو را دارد یا خیر.
- کلونیدین: (کاتاپرس) برای داشتن خواب بهتر
- پروپرانولول (Inderal): به منظور کمک به کاهش یادآوری و شکل گیری مجدد خاطرات آسیب زا.
شما و متخصص روانپزشک می‌توانید با هم همکاری نمائید تا بهترین داروها و با کمترین عوارض جانبی را برای علائم و وضعیت خود مصرف کنید. ممکن است طی چند هفته بهبود در روحیه و سایر علائم خود مشاهده نمائید.
همچنین درباره عوارض امفتامین بخوانید