روانپزشک و متخصص اعصاب و روان

اختلال بیش فعالی کودکان

ADHD یا اختلال توجه در کودکان

Picture of دکتر مهدی کریمی

دکتر مهدی کریمی

درمورد بیش فعالی کودکان یا اختلال توجه در کودکان بیشتر بدانیم. بیش فعالی چیست و نحوه برخورد با افراد مبتلا به بیش فعال چگونه است؟

بیش فعالی گونه ای از اختلالات روانپزشکی کودکان است که می‌تواند باعث آزردگی اطرافیان کودک و همچنین کاهش عملکرد در خود فرد شود.

کودک مبتلا به اختلال توجه در کودکان (ADHD) سه علامت اصلی دارد: بی توجهی، تکانشگری و بیش فعالی. همه کودکان مبتلا به این علائم ADHD ندارند. هیچ آزمایشی نمی‌تواند ADHD را تشخیص دهد. ارزیابی توسط یک متخصص روانپزشک یا روانشناس که شامل جمع آوری اطلاعات زیادی برای ایجاد یک تشخیص است.

کودک مبتلا به ADHD نیاز به حمایت و درک خانواده، مراقبان و معلمان خود دارد. داروها، راهبردهای فرزندپروری مثبت، حمایت مدرسه و مشاوره ممکن است به کودکان مبتلا به ADHD و خانواده هایشان کمک کند.

اختلال توجه در کودکان (ADHD) وضعیتی است که بر رفتار و یادگیری کودک خردسال تأثیر می‌گذارد. کودکان مبتلا به ADHD اغلب در تمرکز مشکل دارند (به راحتی حواسشان پرت می‌شود) و تکانشی و بیش فعال هستند. ADHD تقصیر کودک یا والدین نیست. بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD می‌گویند که نمی‌دانند چرا گاهی اوقات احساس می‌کنند کنترلی ندارند یا بسیار تنها هستند. علت دقیق ADHD مشخص نیست.

ADHD یک اختلال رشدی است

ADHD یک اختلال رشد عصبی (اختلال رشد مغز) است که می‌تواند بر تعدادی از مناطق عملکرد مغز تأثیر بگذارد. این نشانه کم هوشی نیست و با درک، مراقبت و درمان پزشکی از افراد مبتلا به اختلال توجه در کودکان (ADHD) میتوان با موفقیت برای غلبه بر این مشکلات حمایت کرد.

کودکان مبتلا به ADHD مشکلات مقابل را تجربه می کنند: بی توجهی و مشکل در تمرکز، فراموش کردن دستورالعمل ها، حرکت از یک کار به کار دیگر بدون انجام کاری (تکانشگری) مانند صحبت کردن با صدایی بلندتر از دیگران، بی قراری مداوم، مشکلات عاطفی و مشکل در برقراری ارتباط اجتماعی و بی خوابی. همه کودکان خردسال دارای دامنه توجه محدودی هستند و گاهی اوقات بدون فکر کارهایی را انجام می دهند، اما تنها تعداد کمی از این کودکان دارای اختلال توجه در کودکان (ADHD) هستند.

همچنین در مورد لکنت زبان کودکان بخوانید

تشخیص ADHD

اختلال توجه در کودکان
اختلال توجه در کودکان

اگر نگران فرزندتان هستید، به پزشک عمومی خود مراجعه کنید. آنها می‌توانند فرزند شما را به یک دکتر متخصص در سلامت کودک و نوجوان (یک متخصص اطفال)، یک روانشناس کودک یا یک روانپزشک خوب ارجاع دهند که می‌تواند فرزند شما را به شکلی تخصصی تر ارزیابی کنند. هیچ آزمایشی برای ADHD وجود ندارد. یک متخصص تنها پس از ارزیابی دقیق می‌تواند اختلال توجه در کودکان ADHD را تشخیص دهد. آنها باید طیف وسیعی از اطلاعات را در مورد کودک جمع آوری کنند به ویژه از والدین یا مراقبان و مدرسه کودک.

برای اینکه ADHD تشخیص داده شود، علائم ADHD باید در بیشتر زمینه های زندگی کودک آشکار باشد. ارزیابیها می‌توانند شامل سابقه رفتارهای کودک، هر گونه آسیب یا بیماری که تجربه کرده است، و روابط اجتماعی و خانواده او باشد. پزشکان و روانشناسان برای تشخیص دقیقتر ADHD از ابزارها، مقیاس ها و معیارهای مختلفی استفاده می‌کنند.

معیارهای تشخیص بی توجهی در ADHD

یک کودک با علائم اختلال توجه در کودکان ممکن است به طور منظم:

به جزئیات توجه زیادی نمی‌کند، یا در کارهای مدرسه یا سایر فعالیت ها اشتباهات و بی دقتی انجام می‌دهد و در حفظ توجه به کارها یا فعالیت های کودکانه مشکل دارد. به نظر می‌رسد وقتی مستقیماً با او صحبت می‌شود گوش نمی‌دهد، دستورالعمل ها و قوانین مدرسه را رعایت نمی‌کند، کارهای خانه یا سایر وظایف را به پایان نمی‌رساند (اما نه به این دلیل که آنها عمدی هستند یا توانایی درک آن را ندارد).

او همچنین در سازماندهی وظایف و فعالیت ها مشکل دارد. دوست نداشتن یا تمایل به انجام کارهایی که نیاز به تلاش ذهنی مداوم دارند (مانند کار مدرسه یا تکالیف)، از دست دادن چیزهای مورد نیاز برای کارها یا فعالیت ها (مانند اسباب بازی ها، تکالیف مدرسه، مداد، کتاب یا ابزار) و همینطور در فعالیت های روزانه فراموشکار و حواس پرت است.

کودکانی که حداقل شش ماه یا بیشتر از این علائم بی توجهی را داشته باشند (تا حدی که با زندگی روزمره آنها تداخل داشته باشد و با سطح رشد معمول کودک هم سن و سال خود ناسازگار باشد) ممکن است با جنبه بی توجهی اختلال توجه در کودکان (ADHD) تشخیص داده شود.

همچنین در مورد علائم بیماری اسکیزوفرنی بخوانید

معیارهای بیش فعالی- تکانشگری برای تشخیص ADHD

یک کودک با علائم بیش فعالی اغلب ممکن است:

  • با دست یا پاها خود بی قراری می‌کند و حرکات مفرط ایجاد می‌کند یا روی صندلی خود تکان می‌خورد.
  • صندلی خود را در کلاس درس یا در موقعیت های دیگری که انتظار میرود در آن جا باقی بماند ترک می‌کند.
  • در موقعیت های نامناسب بیش از حد میدود یا میپرد.
  • در بازی کردن یا شرکت در اوقات فراغت های بی سر و صدا مشکل دارد.
  • بیشتر از حد متوسط ​​صحبت می‌کند.


کودکی با علائم تکانشگری اغلب ممکن است:

  • قبل از اتمام کامل سوالات پاسخ می‌دهد
  • انتظار ماندن در نوبت برای او مشکل ایجاد می‌کند
  • قطع کردن یا دخالت در دیگران (مثلاً قطع کردن مکالمات یا بازی ها)
  • کودکی که حداقل شش ماه یا بیشتر از این علائم بی توجهی را داشته باشد (تا حدی که با زندگی روزمره آنها تداخل داشته باشد و با سطح رشد معمول کودک هم سن و سال خود ناسازگار باشد) ممکن است با جنبه بیش فعالی- تکانشگری ADHD تشخیص داده شود.

دیگر معیارها برای تشخیص ADHD

معیارهای دیگر برای تشخیص ADHD ممکن است شامل موارد زیر باشد: برخی از علائم بیش فعالی- تکانشی یا بی توجهی که باعث اختلال قبل از رسیدن کودک به سن هفت سالگی می‌شود. اختلال ناشی از دو یا چند موقعیت، مانند مدرسه و خانه با علائمی که با اختلال دیگری قابل توضیح نیستند (مانند اختلال خلقی، اختلال استرس کودکان، تروما، اختلال تجزیه ای یا اختلال شخصیت).

انواع ADHD

با استفاده از معیارهای فوق، یک متخصص سلامت می‌تواند نوع ADHD کودک را تعیین کند. انواع ADHD عبارتند از:

  • نوع ترکیبی ADHD: اگر کودک معیارهای بی توجهی و بیش فعالی- تکانشگری را در شش ماه گذشته داشته باشد.
  • ADHD عمدتاً نوع بی توجه: اگر کودک در شش ماه گذشته معیارهای بی توجهی را داشته باشد، اما معیارهای بیش فعالی- تکانشگری را نداشته باشد.
  • ADHD عمدتاً نوع بیش فعال- تکانشی: اگر کودک در شش ماه گذشته معیارهای بیش فعالی-تکانشگری را داشته باشد، اما معیارهای بی توجهی را نداشته باشد.

همچنین در مورد درمان اوتیسم بخوانید

دلایل اختلال توجه در کودکان و ADHD

بیش فعالی کودکان
بیش فعالی کودکان

علت دقیق اختلال توجه در کودکان ADHD مشخص نیست. نظریه اصلی این است که ADHD یک اختلال عصبی رشدی ارثی است. عوامل مؤثر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • فیزیولوژی عصبی: که شامل تفاوت در آناتومی مغز، فعالیت الکتریکی و متابولیسم است.
  • ژنتیک: برخی تحقیقات نشان می دهد که ممکن است تغییرات ژنیتیکی وجود داشته باشد.
  • مواد مخدر: مادر کودک در دوران بارداری از نیکوتین یا کوکائین استفاده کرده باشد.
  • سرب: قرار گرفتن مزمن در معرض سطوح کم سرب فلزی ممکن است بر رفتار و شیمی مغز تأثیر بگذارد
  • فقدان دلبستگی زودهنگام: اگر کودک با والدین یا مراقب خود ارتباط برقرار نکند، یا تجربیات آسیب زا مرتبط با دلبستگی داشته باشد، این می تواند به بی توجهی و بیش فعالی او کمک کند.

مراقبت از کودک مبتلا به ADHD

مراقبت از کودک مبتلا به ADHD می‌تواند چالش برانگیز باشد. طیف وسیعی از راه‌های مختلف وجود دارد که می‌توانید به کودک خود در یادگیری و رشد کمک کنید و استرس را در خانواده کاهش دهید. اطمینان حاصل کنید که همه کسانی که از کودک مراقبت می‌کنند از یک رویکرد مراقبت از کودک مبتلا به اختلال توجه در کودکان یا ADHD استفاده می‌کنند.

طیف وسیعی از راه‌های مختلف وجود دارد که می‌توانید به کودک خود در یادگیری و رشد کمک کنید و استرس را در خانواده کاهش دهید چون افراد مبتلا به ADHD دچار اختلال یادگیری کودکان نیز هستند. اطمینان حاصل کنید که همه کسانی که از کودک مراقبت می‌کنند از یک رویکرد ثابت استفاده می کنند و به عنوان یک تیم برای حمایت از یکدیگر کار می کنند. سعی کنید اغلب اوقات استراحت داشته باشید، زیرا مهلت گرفتن از خواسته های مراقبت از کودک مبتلا به ADHD ارزشمند است. این موارد نیز می‌تواند به شما کمک کند:

  • در خانه و مدرسه روال های منظمی را ایجاد کنید.
  • قوانین را واضح و ساده نگه دارید و با آرامش یادآوری کنید.
  • از نظر فیزیکی به کودک نزدیک شوید و مطمئن شوید که هنگام صحبت کردن، توجه کامل کودک را به خود جلب می‌کنید.
  • هر بار فقط یک یا دو دستورالعمل به فرزندتان بدهید.
  • از آنها بخواهید که دستورالعمل ها را تکرار کنند تا مطمئن شوید که متوجه شده‌اند.
  • وقتی فرزندتان رفتار مناسبی دارد تحسین کنید و دستاوردهای او را تصدیق کنید.
  • در موراد انضباط رفتاری که برایتان غیرقابل قبول است، شفاف باشید.

مدیریت علائم اختلال توجه در کودکان ADHD

راه های مختلفی برای کمک به کاهش علائم ADHD و درمان بیش فعالی کودک شما وجود دارد. این شامل:

  • دارو: داروهای ADHD معمولاً داروهای محرک هستند. آنها می‌توانند بیش فعالی و تکانشگری را کاهش دهند و توانایی کودک را برای تمرکز، کار و یادگیری بهبود بخشند که برای این منظور بایداز یک روانپزشک خوب باید کمک گرفت.
  • روان درمانی: مانند رفتار درمانی و رفتار درمانی شناختی.
  • مشاوره: برای فرزند شما و سایر اعضای خانواده.

والدین و مراقبان کودکان مبتلا به اختلال توجه در کودکان (ADHD) ممکن است متوجه شوند که از موارد زیر سود می‌برند:

  • آموزش مهارت های فرزندپروری که به آنها کمک می‌کند یاد بگیرند که چگونه رفتارهای مثبت را در فرزندشان تشویق و پاداش دهند.
  • یادگیری چند تکنیک مدیریت استرس.

همچنین در مورد فرق روانشناس و روانپزشک بخوانید

برای دریافت نوبت روانپزشک جهت مشاوره و درمان با ما در تماس باشید.