تمام چیزی که از اختلال کاتاتونیک باید دانست

کاتاتونیا چیست؟

کاتاتونیا یا اختلال کاتاتونیک یک اختلال روانی حرکتی است، به این معنی که شامل ارتباط بین عملکرد ذهنی و حرکت است. کاتاتونیا بر توانایی فرد برای حرکت به روش عادی تأثیر می‌گذارد.

افراد مبتلا به کاتاتونیا یا اختلال کاتاتونیک میتوانند علائم مختلفی را تجربه کنند. شایع ترین علامت بی حسی است، به این معنی که فرد نمی تواند حرکت کند، صحبت کند یا به محرک ها پاسخ دهد. با این حال، برخی از افراد مبتلا به کاتاتونی ممکن است حرکات بیش از حد و رفتار آشفته از خود نشان دهند.

کاتاتونیا می‌تواند از چند ساعت تا هفته ها، ماه ها یا سال ها ادامه داشته باشد و می‌تواند به طور مکرر برای هفته ها تا سال ها پس از دوره اولیه تکرار شود.

اگر اختلال کاتاتونی نشانه یک علت قابل شناسایی باشد، آن را بیرونی می نامند. اگر هیچ علتی را نتوان تعیین کرد، ذاتی در نظر گرفته می‌شود.

انواع مختلف کاتاتونیا چیست؟

در آخرین نسخه (DSM-5) کاتاتونیا یا اختلال کاتاتونیک را به انواع مختلف دسته بندی نمیکند. با این حال، بسیاری از متخصصان اعصاب و روان هنوز هم ممکن است کاتاتونیا را به سه نوع طبقه‌بندی کنند: غیر فعال، هیجان‌انگیز و بدخیم.

کاتاتونی آکینتیک رایج ترین شکل کاتاتونی است که باعث کندی حرکت میشود. فرد مبتلا به کاتاتونی آکنتیک ممکن است به فضا خیره شود و اغلب صحبت نکند.

افراد مبتلا به کاتاتونی هیجان‌زده، «سریع»، بی‌قرار و آشفته به نظر می‌رسند. گاهی اوقات رفتارهای خودآزارانه انجام می‌دهند. این شکل به عنوان کاتاتونی هیپرکینتیک نیز شناخته می‌شود.

افراد مبتلا به کاتاتونی بدخیم ممکن است دچار هذیان شوند. آنها اغلب تب دارند و همچنین ممکن است ضربان قلب سریع و فشار خون بالا داشته باشند.

همچنین در مورد اختلالات سایکوتیک بخوانید

دلایل ایجاد کاتاتونیا چیست؟

طبق DSM-5، شرایط متعددی ممکن است باعث کاتاتونی شود. آنها عبارتند از:

• اختلالات رشد عصبی (اختلالات مؤثر بر رشد سیستم عصبی)
• بیماریهای روان پریشی
• اختلال دوقطبی
• مشکلات افسردگی
• سایر شرایط پزشکی، مانند کمبود فولات مغزی، اختلالات خودایمنی نادر، و اختلالات نادر پارانئوپلاستیک (که مربوط به تومورهای سرطانی هستند).

عوامل خطر کاتاتونیا چیست؟

زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به کاتاتونیا هستند. خطر با افزایش سن افزایش می‌یابد. اگرچه کاتاتونی از لحاظ تاریخی با اسکیزوفرنی مرتبط بوده است، روانپزشکان اکنون کاتاتونی را به عنوان اختلالی جداگانه طبقه بندی میکنند که در زمینه سایر اختلالات رخ می دهد. تخمین زده میشود که 10 درصد از بیماران بستری در روانپزشکی دچار بیماری کاتاتونیا یا اختلال کاتاتونیک میشوند.

20 درصد از بیماران بستری کاتاتونیک دارای تشخیص اسکیزوفرنی هستند، در حالی که 45 درصد دارای تشخیص اختلالات خلقی هستند. زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان (PPD) ممکن است دچار کاتاتونی شوند. سایر عوامل خطر عبارتند از مصرف کوکائین، غلظت کم نمک در خون و استفاده از داروهایی مانند سیپروفلوکساسین.

علائم کاتاتونیا چیست؟

کاتاتونیا یا اختلال کاتاتونیک علائم زیادی دارد که رایج ترین آنها عبارتند از:

• بی حوصلگی جایی که فرد نمیتواند حرکت کند، نمی تواند صحبت کند و به نظر می رسد که به فضا خیره شده است
• وضعیت بدن یا “انعطاف پذیری مومی”، که در آن فرد برای مدت طولانی در همان وضعیت باقی می ماند
• سوءتغذیه و کم آبی بدن ناشی از عدم خوردن یا نوشیدن
• اکولالیا، که در آن فرد تنها با تکرار آنچه شنیده به مکالمه پاسخ میدهد

این علائم رایج را می توان در افراد مبتلا به کاتاتونی عقب افتاده مشاهده کرد. سایر علائم کاتاتونیا عبارتند از:

• کاتالپسی که نوعی سفتی عضلانی است
• عدم پاسخ یا مخالفت با تحریک خارجی
• اکوپراکسی، که تقلید از حرکات شخص دیگر است
• لالی و ساکت بودن

کاتاتونیای هیجان انگیز

علائم خاص کاتاتونیای هیجان زده شامل حرکات بیش از حد و غیر معمول است. این شامل:

• تحریک
• بی قراری
• حرکات بی هدف

کاتاتونیای بدخیم

اختلال کاتاتونی بدخیم شدیدترین علائم را در فرد مبتلا ایجاد می‌کند. علائم آن عبارتند از:

• هذیان
• تب
• تعریق

علائم حیاتی مانند فشار خون، ضربان تنفس و ضربان قلب می توانند نوسان داشته باشند. این علائم نیاز به درمان فوری دارند.

همچنین در مورد مصرف آمفتامین بخوانید

چگونه کاتاتونیا تشخیص داده می شود؟

هیچ آزمایش قطعی برای کاتاتونیا یا اختلال کاتاتونیک وجود ندارد. برای تشخیص کاتاتونی، یک معاینه فیزیکی و آزمایش باید ابتدا سایر شرایط را رد کند.

مقیاس رتبه بندی بوش-فرانسیس کاتاتونیا (BFCRS) آزمایشی است که اغلب برای تشخیص کاتاتونی استفاده می‌شود. این مقیاس دارای 23 گویه است که از 0 تا 3 امتیاز داده شده است. درجه بندی “0” به معنای وجود نداشتن علامت است. رتبه “3” به معنای وجود علامت است.

آزمایش خون می تواند به رد عدم تعادل الکترولیت کمک کند. این عدم تعادل می‌تواند باعث تغییر در عملکرد ذهنی شود. آمبولی ریه یا لخته خون در ریه ها می‌تواند منجر به علائم کاتاتونی شود.

آزمایش خون فیبرین دی دایمر نیز می تواند مفید باشد. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که کاتاتونی با افزایش سطح D-dimer مرتبط است. با این حال، بسیاری از شرایط (مانند آمبولی ریه) ممکن است بر سطح D-dimer تأثیر بگذارد.

سی تی اسکن یا ام آر آی به پزشکان اجازه می دهد مغز را مشاهده کنند. این به رد تومور مغزی یا تورم کمک میکند.

درمان کاتاتونیا

دارودرمانی

داروها معمولا اولین رویکرد پزشکی برای درمان کاتاتونیا یا اختلال کاتاتونیک هستند. انواع داروهایی که ممکن است تجویز شوند عبارتند: از بنزودیازپین ها، شل کننده های عضلانی و در برخی موارد، قرص های ضد افسردگی سه حلقه ای. بنزودیازپین ها معمولا اولین داروهایی هستند که تجویز میشوند. بنزودیازپین ها شامل کلونازپام (کلونوپین)، لورازپام (آتیوان) و دیازپام (والیوم) هستند.

این داروها GABA را در مغز افزایش میدهند، که از این نظریه حمایت میکند که کاهش GABA منجر به کاتاتونیا (اختلال کاتاتونیک) میشود. افرادی که رتبه بالایی در BFCRS دارند معمولاً به درمان های بنزودیازپین پاسخ خوبی میدهند.

سایر داروهای خاص که ممکن است بر اساس مورد فرد تجویز شوند، عبارتند از:

• آموباربیتال
• بروموکریپتین (Cycloset، Parlodel)
• کاربامازپین (کارباترول، اپیتول، تگرتول)
• کربنات لیتیوم
• هورمون تیروئید
• زولپیدم (Ambien)

اگر پس از 5 روز، به دارو پاسخی نداد یا علائم بدتر شد، پزشک ممکن است درمان های دیگری را توصیه کند.

شوک الکتریکی (ECT)

الکتروشوک درمانی (ECT) یک درمان موثر برای کاتاتونی است. این درمان در بیمارستان تحت نظارت پزشک انجام می‌شود. این یک روش بدون درد است.

هنگامی که فرد آرام بخش می شود، یک دستگاه مخصوص شوک الکتریکی به مغز وارد می‌کند. این باعث ایجاد تشنج در مغز برای مدت حدود یک دقیقه می‌شود.

اعتقاد بر این است که تشنج باعث تغییر در میزان انتقال دهنده های عصبی در مغز می شود. این می تواند علائم کاتاتونیا را بهبود بخشد.

چشم انداز کاتاتونیا چگونه است؟

افراد معمولاً به سرعت به درمان های کاتاتونیا یا اختلال کاتاتونیک پاسخ می‌دهند. اگر فردی به داروهای تجویز شده پاسخ ندهد، پزشک ممکن است داروهای جایگزین را تا زمان کاهش علائم تجویز کند.

افرادی که تحت درمان با ECT قرار می‌گیرند، میزان عود کاتاتونیا بالایی دارند. علائم معمولاً در عرض یک سال دوباره پس از شوک درمانی ظاهر می‌شوند.

میتوان از کاتاتونیا جلوگیری کرد؟

از آنجایی که علت دقیق کاتاتونیا (اختلال کاتاتونیک) اغلب ناشناخته است، پیشگیری ممکن نیست. با این حال، افراد مبتلا به کاتاتونی باید از مصرف بیش از حد داروهای عصبی مانند کلرپرومازین خودداری کنند. استفاده نادرست از دارو ممکن است علائم کاتاتونیا را تشدید کند. مراجعه به روانپزشک خوب در تهران برای کنترل علائم بیماری اسکیزوفرنی توصیه میشود.

همچنین در مورد انواع ماری جوانا بخوانید

برای دریافت نوبت جهت مشاوره و درمان با ما در تماس باشید.