اختلال عاطفی فصلی (SAD) یا افسردگی فصلی نوعی افسردگی است که به تغییرات فصول مربوط می شود. افسردگی فصلی تقریباً در زمان های مشابهی در هر سال شروع میشود و در پایان فصل پایان می یابد. در اکثر افراد مبتلا به افسردگی فصلی علائم از پاییز شروع می شود و تا پایان ماه های زمستان ادامه می یابد که در این برهه انرژی شما رو به تحلیل میرود و باعث ایجاد احساس بد خلقی در شما میشود. این علائم اغلب در ماه های بهار و تابستان برطرف میشوند. در موارد اندک، افسردگی فصلی (SAD) در بهار یا اوایل تابستان باعث افسردگی می شود و در ماه های پاییز یا زمستان برطرف میشود.
درمان افسردگی فصلی ممکن است شامل نور درمانی (فتوتراپی)، روان درمانی و دارو باشد. به صورت کلی باید اقداماتی را انجام بدهید تا روحیه و انگیزه خود در طول سال ثابت نگه داشته شود که در این مقاله به آنها میپردازیم.
علائم افسردگی فصلی
در بیشتر موارد، علائم اختلال عاطفی فصلی در اواخر پاییز یا اوایل زمستان ظاهر می شود و در روزهای آفتابی بهار و تابستان از بین میرود. معمولاً افراد با الگوی مخالف، علائمشان در بهار یا تابستان شروع میشود. در هر صورت، علائم افسردگی فصلی ممکن است خفیف شروع شده و با پیشرفت فصل شدیدتر شوند.
علائم و نشانه های افسردگی فصلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تقریباً هر روز در اکثر اوقات روز احساس بی‌حالی، غمگینی یا ناراحتی می‌کنید
- از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که زمانی از آن لذت می بردید
- داشتن انرژی کم و احساس سستی
- داشتن خواب زیاد
- تجربه هوس کربوهیدرات، پرخوری و افزایش وزن
- داشتن مشکل در تمرکز
- احساس ناامیدی، بی ارزشی یا گناه
- داشتن افکار عدم تمایل به زندگی
افسردگی فصلی در پاییز و زمستان
علائم مخصوص افسردگی فصلی پاییز و زمستان که گاهی اوقات افسردگی زمستانی نامیده می شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- زیاد خوابیدن
- اشتها تغییر می کند، به خصوص میل شدید به غذاهای پر کربوهیدرات
- افزایش وزن
- خستگی یا کم انرژی بودن
افسردگی فصلی در بهار و تابستان
علائم خاص اختلال عاطفی فصلی با شروع تابستان، که گاهی اوقات افسردگی تابستانی نامیده می شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در خواب (اختلال بی خوابی)
- اشتهای ضعیف
- کاهش وزن
- آشفتگی یا اضطراب
- افزایش تحریک پذیری
همچنین در مورد اختلال اضطراب فراگیر بخوانید.
تغییرات فصلی و اختلال دوقطبی
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در معرض خطر ابتلا به اختلال عاطفی فصلی هستند. در برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، دوره های شیدایی ممکن است به فصل خاصی مرتبط باشد. به عنوان مثال، بهار و تابستان می تواند علائم شیدایی یا یک نوع کم شدت شیدایی (هیپومانیا)، اضطراب، بی قراری و تحریک پذیری را به همراه داشته باشد. آنها همچنین ممکن است این اختلال را در طول ماه های پاییز و زمستان افسردگی تجربه کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ طبیعی است که روزهایی را سپری کنید که احساس ناراحتی می کنید. اما اگر برای مدت زیادی احساس ناراحتی می‌کنید و نمی‌توانید از انجام فعالیت‌های لذتبخش قبلی خود لذت ببرید، به پزشک خود مراجعه کنید. اگر الگوهای خواب و اشتهای شما تغییر کرده باشد، برای راحتی یا آرامش به الکل روی می آورید، یا احساس ناامیدی می کنید و به خودکشی فکر می کنید، مراجعه به یک روانپزشک خوب الزامیست.
دلایل ایجاد افسردگی فصلی
علت خاص اختلال عاطفی فصلی ناشناخته باقی مانده است. برخی از عواملی که ممکن است وارد عمل شوند عبارتند از:
- ساعت بیولوژیکی شما (ریتم شبانه روزی): کاهش سطح نور خورشید در پاییز و زمستان ممکن است باعث افسردگی فصلی (SAD) در شروع زمستان شود. این کاهش نور خورشید ممکن است ساعت داخلی بدن شما را مختل کند و منجر به احساس افسردگی شود.
- سطح سروتونین: کاهش سروتونین که یک ماده شیمیایی مغز (انتقال‌دهنده عصبی) است و بر خلق و خو تأثیر می‌گذارد، ممکن است در افسردگی فصلی نقش داشته باشد. کاهش نور خورشید می تواند باعث کاهش سروتونین شود و ممکن است باعث افسردگی شود.
- سطح ملاتونین: تغییر فصل می تواند تعادل سطح ملاتونین بدن را که در الگوهای خواب و خلق و خوی نقش دارد، مختل کند.
عوامل خطر در افسردگی فصلی
اختلال عاطفی فصلی در زنان بیشتر از مردان تشخیص داده می شود و SAD در بزرگسالان جوانتر بیشتر از افراد مسن رخ می دهد.
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به اختلال عاطفی فصلی را افزایش دهند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: افراد مبتلا به افسردگی فصلی ممکن است احتمال بیشتری برای داشتن خویشاوندان خونی مبتلا به افسردگی فصلی (SAD) یا شکل دیگری از افسردگی داشته باشند.
- ابتلا به افسردگی شدید یا اختلال دوقطبی: در صورت داشتن یکی از این شرایط، علائم افسردگی ممکن است در فصل بدتر شود.
- زندگی دور از خط استوا: به نظر می رسد افسردگی فصلی در بین افرادی که در شمال یا جنوب خط استوا زندگی می کنند، شایع تر است. این ممکن است به دلیل کاهش نور خورشید در طول زمستان و روزهای طولانی تر در ماه های تابستان باشد.
- سطح پایین ویتامین D: مقداری ویتامین D در پوست هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید تولید می شود. ویتامین D می تواند به افزایش فعالیت سروتونین کمک کند. نور خورشید کمتر و دریافت نکردن ویتامین D کافی از غذاها و سایر منابع ممکن است باعث کاهش سطح ویتامین D در بدن شود.
عوارض و مصائب افسردگی فصلی
علائم و نشانه های اختلال عاطفی فصلی را جدی بگیرید. مانند سایر انواع افسردگی، افسردگی فصلی(SAD) در صورت عدم درمان میتواند بدتر شود و منجر به مشکلاتی شود. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- کناره گیری اجتماعی
- مشکلات مدرسه یا کار
- سوء مصرف مواد مخدر
- سایر اختلالات سلامت روان مانند اضطراب یا اختلالات خوردن
- افکار یا رفتار خودکشی
درمان افسردگی فصلی
هیچ راه شناخته شده ای برای جلوگیری از ایجاد اختلال افسردگی فصلی وجود ندارد. با این حال، اگر اقدامات اولیه را برای مدیریت علائم انجام دهید، ممکن است بتوانید از بدتر شدن آنها در طول زمان جلوگیری کنید. ممکن است بتوان از تغییرات جدی در سطح خلق و خو، اشتها و انرژی نیز جلوگیری کرد، زیرا می توانید زمان شروع این علائم را پیش بینی کنید. روان درمانی میتواند به جلوگیری از عوارض کمک کند، به خصوص اگر افسردگی فصلی قبل از بدتر شدن علائم تشخیص داده و درمان شود.
برخی افراد شروع درمان افسردگی فصلی را قبل از شروع معمول علائم در پاییز یا زمستان مفید می دانند و سپس درمان افسردگی فصلی را تا زمانی که علائم از بین میروند ادامه میدهند. سایر افراد برای جلوگیری از بازگشت علائم به درمان مداوم نیاز دارند.
همچنین در مورد اختلال شخصیت ضد اجتماعی بخوانید.
دارودرمانی
برای درمان افسردگی فصلی برخی از افراد مبتلا، از مصرف قرص های ضد افسردگی میتوانند سود ببرند، به خصوص اگر علائم شدید باشند. تجویز داروی ضد افسردگی بوپروپیون (Wellbutrin XL، Aplenzin) ممکن است به پیشگیری از ایجاد افسردگی در افراد با سابقه افسردگی فصلی کمک کند. سایر داروهای ضد افسردگی نیز معمولاً ممکن است برای درمان افسردگی فصلی استفاده شوند.
روانپزشک شما ممکن است شروع درمان افسردگی فصلی را با داروهای ضد افسردگی قبل از شروع علائم به طور معمول هر سال توصیه کند. همچنین ممکن است توصیه کند که مصرف داروی ضد افسردگی را بیش از زمانی که علائم به طور معمول بروز میدهد، ادامه دهید.
به خاطر داشته باشید در درمان افسردگی فصلی ممکن است چندین هفته طول بکشد تا متوجه تاثیرات کامل یک داروی ضد افسردگی بر روی علائم خود شوید. علاوه بر این، ممکن است مجبور شوید داروهای مختلفی را امتحان کنید تا داروهایی پیدا شوند که مفید واقع شده و کمترین عوارض جانبی را داشته باشند.
برای دریافت نوبت جهت مشاوره و درمان با ما در تماس باشید.