اختلال طیف اوتیسم یا به اختصار اختلال اوتیسم چیست و علائم اوتیسم چه مواردی است؟ درمان اوتیسم چگونه است؟
اختلال طیف اوتیسم نوعی از اختلالات روانپزشکی کودکان است که در اوایل کودکی شروع میشود و در نهایت باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد از نظر اجتماعی در مدرسه و محل کار میشود. اغلب کودکان در سال اول علائم اوتیسم را نشان میدهند. به نظر میرسد تعداد کمی از کودکان در سال اول به طور طبیعی رشد میکنند و پس از آن بین 18 تا 24 ماهگی زمانی که علائم اوتیسم در آنها ایجاد میشود، دوره پسرفت را پشت سر میگذارند.
در حالی که هیچ درمانی برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد، درمان اوتیسم به صورت فشرده و زودهنگام میتواند تفاوت بزرگی در زندگی بسیاری از کودکان ایجاد کند. اختلال اوتیسم در پسرها 5 برابر دختران شایع تر است و از هر 68 کودک یکی مبتلاست.
مشخصه: نقایص کیفی در تعامل ها و مهارت های اجتماعی دوطرفه میباشد و الگوهای رفتاری فرد محدود شده است. مهمترین ملاک تشخیص نقص در رشد زبان و اشکال در استفاده از زبان برای برقراری ارتباط است.
ملاک های تشخیص اختلال اوتیسم
- تماس های چشمی و دلبستگی به اعضای خانواده بسیار کم شده است
- افراد مبتلا به اختلال اوتیسم هیچ توجه خاصی به افراد مهم زندگی شان ندارند.
- نقایص چشمگیر در تعامل با همسالان خود دارند.
- انگیزه ها یا نیت های دیگران را درنمیابند و قادر به همدلی نیستند.
- فعالیتها و بازیهای آنها اغلب تکراری، تغییر ناپذیر و یکنواخت است.
- مشکلات رفتاری آنها شایع است.
- ناهنجاریهای جسمی جزئی مثلا بد شکلی در گوش دارند.
همچنین در مورد اختلال توجه در کودکان بخوانید
مشکلات رفتاری شایع در مبتلایان اختلال اوتیسم
ضمن داشتن مشکلات ارتباطی و نقص در استفاده از زبان، گاهی پرتحرکی، کم تحرکی، پرخاشگری، کوبش سر، گاز گرفتن، رفتارهای آسیب زا، کندن موی خود و مقاومت در برابر تغییرات دیده میشود.
نکته: در گروه کوچکی از آنها توانمندی های خارق العاده شناختی، حافظه ریاضی و کلامی و دیداری و حرکتی دیده میشود (دانش وران در خودمانده).
شدت اختلال اوتیسم در سه سطح دیده میشود:
- خفیف: فرد دارای تعامل اجتماعی و گفتار است گرچه نسبت به نرمال کمتر است.
- متوسط: گفتار و تعاملات اجتماعی فرد به حداقل میزان رسیده است.
- شدید: هیچگونه گفتار و تعامل اجتماعی وجود ندارد.
نکته: عوامل زیستی و ژنتیکی در ایجاد آن نقش دارد. همچنین احتمال عقب ماندگی و اختلال تشنجی در آنها بالاتر است. عوامل روانی اجتماعی و استرس های خانوادگی با دوره های تشدید علائم اوتیسم مرتبط است.
الگوهای رفتاری مبتلایان اوتیسم
یک کودک یا بزرگسال مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است الگوهای رفتاری، علایق یا فعالیتهای محدود و تکراری داشته باشد، از جمله هر یک از علائم زیر:
- 1.حرکات تکراری مانند تکان دادن خود، چرخیدن یا تکان دادن دست.
- 2.فعالیت هایی را انجام می دهد که میتواند به خود آسیب برساند، مانند گاز گرفتن یا ضربه زدن به سر.
- 3. با کوچکترین تغییر دچار اختلال میشود.
- 4.مشکلات هماهنگی دارد یا الگوهای حرکتی عجیبی دارد، مانند دست و پا چلفتی بودن یا راه رفتن روی انگشتان پا
- 5.زبان بدن عجیب، سفت یا اغراق آمیز دارد.
- 6.مجذوب جزئیات یک شی، مانند چرخ های ماشین اسباب بازی یا پنکه است، اما هدف یا عملکرد کلی شی را درک نمیکند.
- 7.به طور غیرعادی به نور، صدا یا لمس حساس است، اما ممکن است نسبت به درد یا دما بی تفاوت باشد .
- 8.درگیر بازی های تقلیدی یا ساختگی نمیشود بر روی یک شی یا فعالیت با شدت یا تمرکز غیر طبیعی ثابت میشود.
- 9.ترجیحات غذایی خاصی دارد، مانند خوردن تنها چند غذا، یا امتناع از غذاهای با بافت خاص.
با بالغ شدن، برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بیشتر با دیگران از لحاظ اجتماعی مرتبط میشوند و اختلالات کمتری در رفتار نشان میدهند. برخی، معمولاً آنهایی که کمترین مشکلات را دارند، در نهایت ممکن است زندگی عادی یا تقریباً عادی داشته باشند. با این حال، برخی دیگر همچنان با مهارت های زبانی یا اجتماعی مشکل دارند و سال های نوجوانی میتواند مشکلات رفتاری و عاطفی بدتری را به همراه داشته باشد.
پیشرفتهای مرتبط با درمان اختلال اوتیسم
در سالهای اخیر، پیشرفتهای قابل توجهی در تحقیقات اوتیسم صورت گرفته که به درک بهتر این اختلال و توسعه روشهای جدید درمان و حمایت کمک کرده است. در زیر به برخی از این پیشرفتها اشاره میشود:
1. ژنتیک و اوتیسم
کشف ژنهای مرتبط: تحقیقات ژنتیکی نشان داده است که بیش از 1000 ژن ممکن است در اختلال اوتیسم نقش داشته باشند. این یافتهها به شناسایی مسیرهای بیولوژیکی دخیل در این اختلال کمک کرده است.
تکنولوژیهای جدید ژنتیکی: استفاده از تکنولوژیهایی مانند توالییابی نسل بعدی (NGS) به محققان اجازه داده است تا تغییرات ژنتیکی نادر و پیچیدهای که ممکن است به اوتیسم مرتبط باشند را شناسایی کنند.
2. علوم عصبی و اوتیسم
مطالعات تصویربرداری مغزی: استفاده از تکنیکهای پیشرفته تصویربرداری مغزی مانند fMRI و PET اسکن به شناسایی تفاوتهای ساختاری و عملکردی در مغز افراد با اوتیسم کمک کرده است.
تحقیقات روی شبکههای عصبی: مطالعات اخیر نشان میدهند که تفاوتهای در ارتباطات و شبکههای عصبی مغز ممکن است به مشکلات اجتماعی و رفتاری مرتبط با اوتیسم منجر شوند.
3. مداخلات و درمانهای جدید
درمانهای رفتاری نوآورانه: تحقیقات جدید به توسعه روشهای مداخله رفتاری مانند روشهای بازی درمانی و تکنیکهای جدید در تحلیل رفتار کاربردی (ABA) پرداختهاند.
درمانهای دارویی جدید: پژوهشهای اخیر بر روی توسعه داروهایی که میتوانند علائم رفتاری و اجتماعی اوتیسم را بهبود بخشند، متمرکز شدهاند. برخی از این داروها در مراحل آزمایش بالینی هستند.
4. تکنولوژیهای کمکی و آموزش
فناوریهای کمکی: استفاده از ابزارهای دیجیتال مانند اپلیکیشنهای تلفن همراه، رباتها و واقعیت مجازی برای آموزش و تقویت مهارتهای اجتماعی و ارتباطی کودکان با اوتیسم به طور چشمگیری افزایش یافته است.
آموزش آنلاین و ابزارهای تعاملی: توسعه پلتفرمهای آموزشی آنلاین که به کودکان و خانوادههای آنها کمک میکند تا با اختلال اوتیسم بهتر کنار بیایند و مهارتهای لازم را یاد بگیرند.
5. مطالعات طولی و پیشگیری
مطالعات طولی: انجام تحقیقات طولی که کودکان را از دوران نوزادی تا بزرگسالی دنبال میکنند، به درک بهتر نحوه تغییر و تکامل اوتیسم در طول زمان کمک میکند.
تلاشهای پیشگیرانه: پژوهشهای جدید در مورد عوامل محیطی و نحوه تاثیر آنها بر رشد عصبی به منظور توسعه راهبردهای پیشگیری اولیه در حال انجام است.
6. پیشرفت در روشهای تشخیصی
تشخیص زودهنگام: ابزارها و آزمونهای جدید که میتوانند نشانههای اوتیسم را در سنین بسیار پایینتر شناسایی کنند، در حال توسعه هستند. این ابزارها امکان مداخله زودهنگام و بهبود نتایج بلندمدت را فراهم میکنند.
بیومارکرها: تحقیقات در حال شناسایی بیومارکرهای زیستی (مانند نشانگرهای خونی یا تصویربرداری مغزی) هستند که میتوانند به تشخیص دقیقتر و سریعتر اوتیسم کمک کنند.
همچنین در مورد اضطراب عمومی کودکان بخوانید
زمان مراجعه به پزشک
برای درمان اوتیسم و کنترل علائم چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم معمولاً برخی از علائم تاخیر در رشد را قبل از 2 سالگی نشان میدهند. اگر نگران رشد فرزندتان هستید یا مشکوک هستید که فرزندتان ممکن است به اختلال طیف اوتیسم مبتلا باشد، نگرانی های خود را با پزشک خود در میان بگذارید. علائم مرتبط با اختلال اوتیسم همچنین میتواند با سایر اختلالات رشدی مرتبط باشد.
علائم اوتیسم اغلب در اوایل رشد ظاهر میشود، زمانی که تاخیرهای آشکاری در مهارت های زبانی و تعاملات اجتماعی وجود دارد. پزشک شما ممکن است آزمایشهای رشدی را برای تشخیص اینکه آیا کودک شما در مهارتهای شناختی، زبانی و اجتماعی تاخیر دارد یا نه، توصیه میکند.
اگر کودک شما: تا 6 ماهگی با لبخند یا ابراز خوشحالی پاسخ نمیدهد، تا 9 ماهگی صداها یا حالات چهره را تقلید نمیکند، تا 12 ماهگی غرغر نمیکند، تا 14 ماهگی ژست نمیگیرد، تا 16 ماهگی تک کلمه نمیگوید، تا 18 ماهگی بصورت “هیجانی” بازی نمی کند یا بی تفاوت است. تا 24 ماهگی عبارات دو کلمه ای را بیان نمیکند و مهارت های زبانی یا مهارت های اجتماعی را در هر سنی از دست میدهد.
آینده کودکان دارای اختلال اوتیسم
بیشتر موارد گرفتار شده به اختلال اوتیسم از نوع خفیف بوده و آینده رو به بهبودی دارد اما گاهی به ویژه اگر بهره هوشی فرد کمتر از 70 باشد علائم پایدار میماند.
همچنین در مورد درمان افسردگی مطالعه بفرمایید
درمان اوتیسم
هیچ دارویی برای درمان اوتیسم طراحی نشده است. با این حال، داروهای متعددی که برای سایر شرایطی که ممکن است در اوتیسم رخ دهد استفاده میشوند، ممکن است به علائم خاصی کمک کنند.
داروهای مورد استفاده برای کمک به مدیریت اوتیسم به چند دسته اصلی تقسیم میشوند:
داروهای ضد روان پریشی: برخی از داروهای ضد روان پریشی جدیدتر ممکن است به اختلالات پرخاشگری در کودکان، آسیب رساندن به خود و مشکلات رفتاری در کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم کمک کنند. FDA اخیرا استفاده از ریسپریدون (Risperdal) و آپریپیپرازول (Abilify) را برای درمان علائم اوتیسم تایید کرده است.
داروهای ضد افسردگی: در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم داروهای ضد افسردگی مصرف میکنند، محققان هنوز مطمئن نیستند که آیا واقعاً به علائم اوتیسم کمک میکنند یا خیر. با این حال، آنها ممکن است برای درمان اختلال وسواس فکری-اجباری، افسردگی و اضطراب در افراد مبتلا به اوتیسم مفید باشند.
محرک ها: محرکهایی مانند متیل فنیدات (ریتالین)، معمولاً برای درمان ADHD استفاده میشوند، اما ممکن است به علائم اوتیسم همپوشانی از جمله بیتوجهی و بیشفعالی کمک کنند. یک تحقیق در سال 2015 که به استفاده از دارو برای اوتیسم میپرداخت، نشان داده که حدود نیمی از کودکان مبتلا به اوتیسم از محرک های دارویی سود میبرند، اگرچه برخی از آنها عوارض جانبی منفی را تجربه میکنند.
داروهای ضد تشنج: برخی از افراد مبتلا به اختلال اوتیسم نیز مبتلا به صرع هستند، بنابراین گاهی اوقات داروهای ضد تشنج نیز تجویز میشود.
آموزشهای جبرانی، رواندرمانی خانواده و درمانهای روانپزشکی میتوانند به کنترل علائم و درمان اوتیسم کمک کنند. داشتن شماره روانپزشک و تماس مستمر با وی یا مراجعه به یک روانپزشک خوب در تهران برای والدین در این موقعیت الزامی است.