اختلال شناختی زمانی اتفاق میافتد که تواناییهای ذهنیتان، مانند حافظه و انجام دادن کارهای پیچیده، اندکی کاهش پیدا کند. اختلال شناختی چندین علت احتمالی دارد که برخی از آنها قابل درمان هستند. یک پزشک متخصص میتواند شما را برای تشخیص و درمان احتمالی ارزیابی کند.
اختلالات شناختی چیست؟
اختلالات شناختی زمانی اتفاق میافتد که در مقایسه با سایر همسن و سالهای خود، کاهش جزئی یا زیاد و قابل توجه در تواناییهای ذهنی خود را تجربه کنید. توانایی های ذهنی عبارتند از:
- حافظه
- استدلال و قضاوت.
- برنامه ریزی و تکمیل وظایف پیچیده.
شما ممکن است متوجه کاهش توانایی های خود شوید یا یکی از عزیزان ممکن است به این عارضه دچار شود اما اختلالات شناختی بصورت خفیف باشند تغییرات به اندازه کافی شدید نیستند که در فعالیت های روزمره زندگی تداخل ایجاد کنند.
تفاوت بین زوال عقل و اختلالات شناختی خفیف چیست؟
هر دو عارضه زوال عقل و اختلال شناختی اصطلاحات توصیفی هستند که به ما در مورد درجه تغییر شناختی و چگونگی تأثیر آن بر فعالیت های روزانه میگویند. تفاوت اصلی بین اختلال شناختی و دمانس این است که کاهش ذهنی در اختلال شناختی با زندگی روزمره تداخلی ندارد، در حالی که دمانس این کار را میکند. علاوه بر این، افراد مبتلا به اختلالات شناختی تغییرات شخصیتی را تجربه نمیکنند که افراد مبتلا به زوال عقل میتوانند. بسیاری از شرایط زمینه ای می توانند منجر به اختلال شناختی یا زوال عقل شوند.
زوال عقل شامل کاهش عملکرد ذهنی از یک سطح بالاتر قبلی است که به اندازه کافی شدید است که در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند. یک فرد مبتلا به زوال عقل دارای دو یا چند مورد از این مشکلات خاص است، از جمله کاهش در موارد:
- حافظه
- استدلال.
- زبان.
- هماهنگی.
- حالت.
- رفتار و اخلاق.
آیا اختلالات شناختی همیشه منجر به زوال عقل میشود؟
برخی از افراد مبتلا به اختلالات شناختی در نهایت دچار زوال عقل میشوند، اما برخی دیگر اینطور نیستند. برای برخی شرایط عصبی، این اختلال میتواند مرحله اولیه در شروع این بیماری باشد. شرایط تخریب عصبی بر مغز شما تأثیر میگذارد و با گذشت زمان بدتر میشود. بیماری آلزایمر و پارکینسون نمونه هایی از این موارد هستند.
علائم اختلال شناختی چیست؟
نشانه اصلی اختلال خفیف شناختی کاهش جزئی در توانایی های ذهنی است. مثالها عبارتند از:
- از دست دادن حافظه: ممکن است رویدادهای اخیر را فراموش کنید یا سوالات و داستان ها و خاطرات خود را مکررا تکرار کنید. ممکن است گاهی اوقات نام دوستان و اعضای خانواده را فراموش کنید یا قرار ملاقات ها یا رویدادهای برنامه ریزی شده را فراموش کنید. همچنین ممکن است اقلام را بیشتر از حد معمول جابجا کنید.
زبان: ممکن است در پیدا کردن کلمات مناسب مشکل داشته باشید. همچنین ممکن است مانند گذشته در درک اطلاعات نوشتاری یا شفاهی مشکل داشته باشید.
توجه: ممکن است تمرکزتان را از دست بدهید یا راحتتر از گذشته حواستان پرت شود.
استدلال و قضاوت: ممکن است در حل مسئله و تصمیم گیری مشکل داشته باشید.
برنامه ریزی پیچیده: ممکن است برنامه ریزی و یا تکمیل کارهای پیچیده مانند پرداخت صورت حساب، مصرف دارو، خرید، آشپزی، نظافت منزل و رانندگی دشوارتر باشد.
مشکلات حرکتی و مشکلات حس بویایی نیز با اختلالات شناختی مرتبط است.
چه چیزی باعث اختلال شناختی خفیف میشود؟
اختلالات شناختی خفیف میتوانند چندین علت احتمالی داشته باشند. برخی قابل درمان هستند و برخی دیگر قابل درمان نیستند.
برخی از علل احتمالی عبارتند از:
- انواع افسردگی، استرس مزمن و اضطراب.
- مشکلات تیروئید، کلیه یا کبد.
- اختلالات خواب.
- شرایطی که بر جریان خون در مغز شما تأثیر می گذارد، مانند تومورها، لخته شدن خون، سکته مغزی یا آسیب مغزی.
- کمبود ویتامین B12 یا سایر کمبودهای مواد مغذی.
- عفونت، مانند عفونت دستگاه ادراری (UTI).
- عوارض جانبی برخی از داروهای تجویزی مانند مسدود کننده های کانال کلسیم، داروهای آنتی کولینرژیک، بنزودیازپین ها و غیره.
- اختلال سوءمصرف مواد مخدر و اختلال مصرف الکل.
این اختلال اغلب مرحله اولیه برخی از دیگر شرایط عصبی است و میتواند مرحله اولیه اختلالات زیر باشد:
- بیماری آلزایمر.
- بیماری پارکینسون.
- زوال عقل بدن لوی
- زوال عقل عروقی.
- فراموشی پیشانی گیجگاهی.
اختلال شناختی چگونه تشخیص داده میشود؟
تأیید تشخیص اختلالات شناختی خفیف میتواند دشوار باشد. بسیاری از شرایط شامل این بیماری به عنوان یک علامت اولیه است و برخی از علائم آن در بسیاری از بیماری های دیگر مشترک است.
در زمان مراجعه به پزشکتان:
در مورد علائم خود بپرسید.
در مورد سابقه پزشکی خود توضیح دهید.
داروهای فعلی خود را مرور کنید.
در مورد سابقه خانوادگی بیولوژیکی مشکلات حافظه یا زوال عقل توضیح دهید.
انجام یک معاینه فیزیکی و وضعیت روانی.
از یکی از اعضای خانواده یا دوست مورد اعتماد خود در مورد اینکه چگونه عملکردهای ذهنی شما ممکن است تغییر کرده باشد، اطلاعات دریافت کنید.
آنها همچنین ممکن است آزمایش های زیر را تجویز کنند:
آزمایشهای آزمایشگاهی: ممکن است پزشک آزمایشهای خون یا ادرار را برای بررسی علائم عفونت یا التهاب تجویز کند. همچنین ممکن است سطح هورمون تیروئید شما و اگر کمبود ویتامین B12 دارید را بررسی کنند. گاهی اوقات، ارائه دهندگان آزمایش مایع مغزی نخاعی را برای بررسی شرایط خودایمنی و بیماری های عصبی تجویز می کنند.
تستهای تصویربرداری: آزمایشهای توموگرافی کامپیوتری (CT) و تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) به دنبال شواهدی از آسیب مغزی، مانند سکته، خونریزی، تومورها و مایع روی مغز شما هستند.
تستهای عصبروانشناختی: اینها مجموعهای از تستهای شفاهی و نوشتاری هستند که تواناییهای ذهنی شما مانند هوش عمومی، استفاده از زبان، حافظه، یادگیری و غیره را اندازهگیری میکنند.
متخصصان مغز و اعصاب و روانپزشکان و افرادی که در درمان افراد 65 سال و بالاتر (متخصص سالمندان) تخصص دارند، ممکن است در تشخیص اختلالات شناختی کمک کنند.
اختلال شناختی خفیف چگونه درمان میشود؟
درمان اختلال شناختی در صورت شناخته شدن به علل زمینه ای زیادی بستگی دارد. با این حال، برخی از موارد این اختلالات ناشی از بیماریهای نورودژنراتیو قابل برگشت نیستند. اما اگر تغییرات ذهنی شما به دلایلی مانند عفونت، مشکلات خواب، خلق و خوی یا عوارض جانبی دارو باشد، پزشک شما یک برنامه درمانی ارائه میدهد.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در حال حاضر هیچ دارویی را برای درمان مستقیم اختلالات شناختی خفیف تایید نکرده است. اما برنامه های درمانی وجود دارد که شامل گزینه های غیر دارویی برای بهبود شناخت است. آنها بر اساس علت زمینه ای اختلالات شناختی متفاوت هستند. محققان امیدوارند که داروهای بیماری آلزایمر نیز بتواند به بقیه اختلالات شناختی کمک کند. آنها در حال حاضر در حال مطالعه این موضوع هستند.
محققان به طور فعال در حال مطالعه گزینه های درمانی برای اختلالات شناختی هستند. ممکن است بتوانید به یک کارآزمایی بالینی بپیوندید. در مورد گزینه های خود با ارائه دهنده خود صحبت کنید.
آیا میتوانم از اختلال خفیف شناختی جلوگیری کنم؟
همه موارد در اختلال شناختی قابل پیشگیری نیستند. اما اقداماتی وجود دارد که میتوانید برای حفظ سلامت مغز و کاهش خطر ابتلا به به این مشکل انجام دهید، از جمله:
اجتناب یا ترک سیگار.
پرهیز از الکل یا مصرف آن در حد اعتدال.
داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل.
ورزش منظم.
حفظ فشار خون سالم، سطح کلسترول و سطح قند خون.
به حداقل رساندن استرس و مدیریت آن.
داشتن خواب با کیفیت
با انجام پازل، خواندن، یادگیری مهارت های جدید و فعالیت های مشابه، مغز خود را تمرین دهید.
درگیر شدن در فعالیت های اجتماعی.
برای مدیریت هر گونه بیماری مزمنی که دارید به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید.